W poniedziałek 3. czerwca 2013 r. w gdańskim Dworze Artusa odbyła się konferencja "Po drugie: Autostrada wodna na Wiśle", zorganizowana przez "Dziennik Bałtycki" i Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, dotyczącą użeglowienia Wisły.
Na zaproszenie redaktora naczelnego "Dziennika Bałtyckiego" Mariusza Szmidki i marszałka województwa pomorskiego Mieczysława Struka w spotkaniu wzięli udział wybitni specjaliści wielu dziedzin, w tym gospodrki wodnej (branży transportowej, turystycznej, logistycznej) i naukowcy, od lat zajmujący się problematyką transportu śródlądowego.
Ponad 200 osób (wśród nich europoseł Jarosław Wałęsa, posłowie Teresa Hoppe, Tadeusz Aziewicz, Stanisław Lamczyk, Leszek Czarnobaj, wicewojewoda pomorski Michał Owczarczak) przez kilka godzin dyskutowało na temat tego, dlaczego Polska nie wykorzystuje potencjału Wisły, dlaczego kwestie transportu śródlądowego są kompletnie pomijane.
Dyskutowane postulaty znalazły się w stanowisku końcowym konferencji, które zostało przyjęte przez wszystkich uczestników spotkania. Inicjatorzy akcji oraz gremia ja popierające przedstawiływ nim oczekiwania i potrzeby społeczności nadwiślańskich, w tym szybkiego uregulowania i wykorzystania potencjału Wisły, a także opracowania całościowego programu nowoczesnej gospodarki wodnej dla regionów leżących wzdłuż Wisły, zamieszkanych przez 8 mln Polaków. W stanowisku znalazły się także zapisy dotyczące tego, co rząd i samorządy powinny jak najszybciej zrobić, w celu ożywieniu Wisły.
Uczestnicy konferencji po dyskusji stwierdzają, co następuje:
1. Dynamiczny rozwój przeładunków w portach Gdańska i Gdyni każe instytucjom i osobom odpowiedzialnym za transport niezwłocznie rozpocząć wszelkie działania zmierzające do podążania za tym trendem. Istnieje realne zagrożenie, że jeszcze przed 2020 rokiem nastąpi kres obecnych możliwości wyprowadzenia z portów morskich masy ładunkowej w głąb Polski i do krajów ościennych. W związku z powyższym należy już dziś przygotować się na tę sytuację. Jedyną rozsądną drogą, zgodną ze strategiami Unii Europejskiej, jest przeniesienie części ładunków na drogi wodne, a więc na Wisłę. Należy w związku z tym zrealizować pewną sekwencję działań, która pozwoli zrealizować powyższe ambitne założenia. Będzie to zestaw działań na rzecz rozwoju funkcji żeglugowych na Wiśle i związanej z nią sieci dróg wodnych do stanu umożliwiającego funkcjonalną i całoroczną komunikację żeglugową. A docelowo osiągnięcie parametrów dróg wodnych Klasy IV na odcinkach przewidzianych do żeglugi towarowej. Jednym z elementów jest stworzenie sieci (3-4) centrów multimodalnych powiązanych z portami morskimi, drogą wodną, trasami szybkiego ruchu oraz linii magistralnych pozwalających na nowoczesny przeładunek kontenerów i towarów masowych i wielkogabarytowych.
2. Uważamy, że należy rozpocząć prace od uregulowania spraw prawno-organizacyjnych, zmieniających podległość dróg wodnych do jednego ministerstwa np. resortu gospodarki lub transportu lub urzędu centralnego podległego premierowi i przekształcenie rozproszonych jednostek administracji odpowiedzialnych za gospodarkę wodną w instytucje zarządzające dorzeczami rzek (z zestawem pełnych kompetencji decyzyjnych), a nie jak dotychczas ich fragmentami. Należy podjąć prace przygotowawcze umożliwiające powstanie międzynarodowych dróg wodnych E-30 E-40 i E-70 poprzez stworzenie podstaw formalnych i koncepcyjnych umożliwiających przystąpienie przez Polskę do porozumienia AGN.
3. Następnym etapem powinno być dedykowanie budżetu, powołanie interdyscyplinarnego zespołu i opracowanie wspólnego kompleksowego programu wykorzystania gospodarczego rzeki Wisły, opracowanego wspólnie przez środowiska: transportowe i żeglugowe, turystyczne, gospodarcze i środowiskowe, uwzględniającego wymagania dyrektywy wodnej i dyrektyw środowiskowych, zasady rozwoju zrównoważonego, bezpieczeństwa powodziowego, wykorzystanie potencjału energetycznego rzeki, zapotrzebowanie gospodarki na wodę, rolnictwa i rejonów przemysłowych oraz cele ochrony środowiska naturalnego. Niezwykle ważnym ogniwem tych prac powinny być stanowiska samorządów terytorialnych i organizacji społecznych. Samorządy wojewódzkie leżące wzdłuż Wisły powinny się zobowiązać do zawarcia w projekcie kontraktu terytorialnego na lata 2014-2020 zapisów dotyczących wspólnych działań - rządu i samorządu - na rzecz użeglowienia królowej polskich rzek.
4. Zgodnie z przesądzeniami Strategii Rozwoju Transportu do 2020 roku (osiągnięcie i utrzymanie określonych w europejskiej klasyfikacji śródlądowych dróg wodnych warunków nawigacyjnych na drogach wodnych), należy najpóźniej do 2015 roku przeprowadzić pełną procedurę koncepcyjno-projektową z wykorzystaniem dotychczasowych doświadczeń projektowych, tak aby wkrótce po tym uruchomić uzgodniony proces zagospodarowania Wisły. Proces ten powinien uwzględniać funkcje transportowe i żeglugowe, turystyczne, gospodarcze, środowiskowe i przeciwpowodziowe rzeki.
5. Równolegle z tym procesem rozpocząć powinniśmy zestaw prac badawczych, rozwojowych i marketingowych w dziedzinie inżynierii wodnej, żeglugi śródlądowej, transportu rzecznego, turystyki i rekreacji oraz opracowanie prognoz rozwoju żeglugi śródlądowej oraz prognozowanie skutków działań i zaniechań w tym obszarze. Działanie powyższe powinno skutkować nawiązaniem stałej współpracy regionalnej i międzynarodowej na rzecz rozwoju żeglugi śródlądowej.
6. Równolegle należy intensywnie prowadzić lokalne i regionalne kampanie uświadamiające korzyści płynące z bardziej ekonomicznego i przyjaznego dla środowiska transportu wodnego oraz pokazujące zakres rewitalizacji Wisły, której przebudowę zakończono jeszcze w XIX wieku.
7. Oczekujemy jasnej deklaracji środowisk politycznych co do przyszłości rzeki Wisły oraz podjęcia niezbędnych prac koncepcyjnych i projektowych przez struktury odpowiedzialne za transport, energetykę i gospodarkę wodną.
8. Wzywamy środowiska związane z ekologią do podjęcia współpracy na rzecz znalezienia i wypracowania skutecznych i możliwie najlepszych rozwiązań w zagospodarowywaniu rzek w Polsce.
Źródło: "Dziennik Bałtycki"
